Ίσως κάποια από αυτά που θα διαβάσετε να σας είναι ήδη γνωστά, ίσως και όχι. Ότι από τα δύο και να συμβαίνει, δεν παύουν να είναι εξαιρετικά σημαντικά.
Ξέραμε ως τώρα (και έχει τεκμηριωθεί επαρκώς από την επιστήμη), ότι το αρνητικό ψυχοκοινωνικό περιβάλλον, στην διάρκεια της παιδικής ηλικίας, αυξάνει την πιθανότητα για την εμφάνιση ψυχοπαθολογικών διαταραχών στα κατοπινά χρόνια.
Οι παράγοντες που κυρίως ενοχοποιούνται για την δημιουργία αρνητικού περιβάλλοντος είναι:
Ο παράγοντας που μας ενδιαφέρει, στο άρθρο αυτό, και που έχει μελετηθεί ώστε να βρεθεί κατά πόσο επηρεάζει την δομή και την λειτουργία του εγκεφάλου, είναι αυτός της κακοποίησης.
Μέχρι πρόσφατα, όταν λέγαμε κακοποίηση εννοούσαμε σοβαρές μορφές φυσικής, σεξουαλικής και συναισθηματικής κακοποίησης, σοβαρή παραμέληση και σοβαρές συγκρούσεις ανάμεσα στους γονείς που εκδηλώνονται με λεκτική και/ή σωματική βία.
Έρευνες που έχουν ήδη γίνει, έχουν δείξει ότι τέτοιες σοβαρές μορφές κακοποίησης συνδέονται ευθέως με μειωμένη φαιά ουσία στον εγκέφαλο, γεγονός που με την σειρά του συνδέεται με μια σειρά μαθησιακές και συμπεριφορικές δυσλειτουργίες.
Το πρόσφατο δεδομένο, που προέκυψε από νέες έρευνες, είναι ότι και οι μέτριας έντασης συγκρούσεις ανάμεσα στους γονείς, που όμως είναι χρόνιες, μπορούν να επηρεάσουν την φαιά ουσία και τον εγκεφαλικό φλοιό.
Έτσι λοιπόν, όχι μόνο οι σοβαρές μορφές κακοποίησης, αλλά και καταστάσεις πολύ πιο συχνές στα οικογενειακά περιβάλλοντα όπου μεγαλώνουν παιδιά και φαινομενικά αθώες, μπορεί να επηρεάσουν τον αναπτυσσόμενο και άρα εξαιρετικά ευαίσθητο παιδικό εγκέφαλο.
Ο άνθρωπος από την στιγμή της γέννησης του, και πριν από αυτήν, είναι ένας ιδιαίτερα ευαίσθητος δέκτης και ακούραστος παρατηρητής. Η εξασφάλιση λοιπόν ενός περιβάλλοντος που θα αποτελέσει το κατάλληλο υπόβαθρο, για να μπορέσει το παιδί να αναπτύξει αυτό το υπέροχο ανθρώπινο όργανο, το μυαλό, χρειάζεται να είναι η πρώτη έγνοια και φροντίδα του κάθε γονέα.
General and specific effects of early-life psychosocial adversities on adolescent grey matter volume ☆
Nicholas D. Walsha, Tim Dalgleishc, Michael V. Lombardod, Valerie J. Dunna, Anne-Laura Van Harmelena, Maria Bane, Ian M. Goodyera
NeuroImage: Clinical
Volume 4, 2014, Pages 308–318
http://dx.doi.org/10.1016/j.nicl.2014.01.001